Elise van Hoek
Manager Onderzoek & Beleid
22 mei 2019
In Nederland is er een wet die abortus regelt. Om te kijken of die wet goed werkt, gaf de politiek opdracht voor een onderzoek. Dat gebeurt op dit moment.
De abortuswet bestaat inmiddels 38 jaar en zo’n evaluatie-onderzoek is één keer eerder uitgevoerd. Dit is bijzonder, omdat het om een beladen onderwerp gaat. De euthanasiewet wordt bijvoorbeeld elke vijf jaar geëvalueerd. Daarnaast wordt euthanasie vooraf (door een eigen arts en een tweede controlerende SCEN-arts) en achteraf (door een toetsingscommissie en eventueel het openbaar ministerie) gecontroleerd. Deze afspraken zijn gemaakt om burgers, patiënten en artsen te beschermen.
Hoe anders is de abortuspraktijk. Een zwangere vrouw heeft vooraf een bedenktijd van vijf dagen. Achteraf toetst de inspectie bij de abortuskliniek of er een toestemmingsverklaring in haar dossier zat. Dat is alles. Over de ernst van haar noodsituatie, of deze uitzichtloos of ondraaglijk was, weten we niets. Of met haar de nodige alternatieven besproken zijn, ook niet. Of zij weloverwogen en zonder dwang haar keuze maakte, blijft geheim. Haar arts hoefde niet te overleggen met een collega. Haar dossier komt niet op de tafel van een toetsingscommissie. Bij twijfel over zorgvuldigheid is er geen wetgever die haar arts aanspreekt.
Het is vreemd dat Nederland zo anders omgaat met abortus dan met euthanasie. In België worden de redenen van een vrouw voor haar abortus geregistreerd. In Duitsland is een onafhankelijk adviesgesprek verplicht en daalt het aantal abortussen. Israël geeft een toetsingscommissie bestaande uit twee artsen en een maatschappelijk werker toestemming aan een zwangere vrouw voor haar abortus.
Bij deze evaluatie wordt gekeken of de abortuswet goed werkt. Maar het risico is levensgroot dat vragen waar het écht om gaat, buiten beeld blijven. Dan checken we slechts het topje van de ijsberg, maar blijft de donkere massa onder water. Hoe beïnvloedt abortus de waarde die wij aan het ongeboren leven hechten? Hoe beïnvloedt de keuze voor abortus hoe wij omgaan met lijden? Zien we abortus als zelfgekozen recht of gaan onze ogen open voor de nood van vrouwen erachter? Is abortus een symptoom van een leefstijl en hoe kunnen we die veranderen?
In een samenleving waar 1 op 7 zwangerschappen wordt afgebroken, zijn dit belangrijke vragen. Want elke vrouw en elk kind verdienen beter dan abortus.
