Vroeg of laat komt voor ons allemaal het moment waarop het leven stopt. Soms komt dat einde onverwacht, maar veel vaker is er eerst een periode van ziekte en achteruitgang. Nadenken over het levenseinde is niet gemakkelijk, maar wel belangrijk om te doen. U kunt dan ook uw wensen bespreken met uw naaste(n) en arts(en).
In het kort
[Tekst loopt door onder de afbeelding]
Astrid Bokhorst
Medewerker Advies & Toerusting
Ali van Dijk
Medewerker Advies & Toerusting
Rineke Heij
Medewerker Advies & Toerusting
Susanne Postma
Medewerker Advies & Toerusting
Nadenken over het levenseinde is niet makkelijk. Dat is niet zo vreemd. Want het doet pijn om te bedenken dat dit leven ooit ophoudt. Mensen noemen verschillende redenen om er nog niet over na te denken:
Misschien heeft u of uw naaste al te maken met vragen rondom het levenseinde. Dat kan moeilijk zijn, omdat u niet precies weet welke keuzes u kunt en wilt maken. Of u weet niet goed wat de laatste wensen zijn van uw naaste. Het is verstandig om op tijd na te denken over uw wensen rondom het levenseinde. Zo kunt u in de laatste levensfase aandacht geven aan de dingen die u écht belangrijk vindt.
Uw situatie kan heel andere vragen geven dan de situatie van iemand anders. Daarom hebben we verschillende themapagina’s over onderwerpen die u mogelijk raken of waar u eens over na wilt denken. Denk bijvoorbeeld aan orgaandonatie, reanimatie, wilsonbekwaamheid, palliatieve zorg of het gebruik van morfine.
De NPV vindt het belangrijk dat iedereen nadenkt over het levenseinde. Ook in de politiek en maatschappij vragen we daar graag aandacht voor. De waarde van het leven en passende zorg in iedere levensfase zijn daarbij onze uitgangspunten.
Als christenen geloven we dat het leven door God is gegeven en gewild. Het verdient daarom zorg, aandacht en bescherming. Van het prilste begin tot aan het einde.
Bij passende zorg staat de waarde van het leven voorop. We zorgen voor iemand niet zoláng iemand dat waard is. Dat zou betekenen dat er een einde zou kunnen komen aan het ‘waardevol zijn’. We zorgen juist voor iemand omdát hij of zij dat waard is! We bieden geborgenheid aan elkaar bij lijden en helpen mensen om te leven tot het einde.
In elke fase van het leven, ook als het einde dichterbij komt, is passende zorg het uitgangspunt. Als herstel mogelijk is, is de zorg gericht op genezing. Dit noemen we ook wel curatieve zorg. Maar als herstel niet meer mogelijk is, spreken we over de palliatieve fase. In de palliatieve fase verandert het doel van de zorg. In plaats van dat de focus ligt op genezing, wordt zoveel mogelijk geprobeerd om mensen een goede kwaliteit van leven te bieden. Soms is de zorg gericht op het verminderen van klachten, soms (ook of indirect) op het verlengen van leven. In de terminale fase komt het levenseinde onherroepelijk dichtbij. De zorg is dan gericht op het maken van ruimte voor het stervensproces en het verlichten van ernstig lijden rond het sterven.
Sterven is onlosmakelijk verbonden met ons bestaan op aarde. Er komt een moment dat een medische behandeling niet meer kan genezen of zelfs het leven verlengen. Er mag dan ook ruimte zijn om te sterven.
Lees meer over palliatieve zorg op onze themapagina.
Volgens de christelijke levensvisie is het actief beëindigen van een leven nooit een ‘oplossing’. God is Degene Die het leven geeft en neemt. Het is niet aan ons om het einde te bepalen. God geeft waarde aan ons leven, ongeacht onze capaciteiten, ons doen of ons laten. Het leven van iemand met een verstandelijke beperking, een ernstige ziekte of hoge ouderdom is daarom nog steeds waardevol. Dit besef heeft christenen door de eeuwen heen de kracht gegeven om te zorgen voor zieke en kwetsbare mensen.
Maar in Nederland groeit de acceptatie voor euthanasie (nog maar 5 procent van de Nederlanders wijst euthanasie af). En: niet alleen terminaal zieke mensen krijgen euthanasie. De laatste jaren is er ook een voorzichtige toename te zien van euthanasie bij chronisch zieke mensen, psychiatrische patiënten, mensen met dementie en mensen met veel verschillende ouderdomsklachten. Tenslotte hoor je ook steeds meer van het begrip ‘voltooid leven’. Het in eigen hand houden van het sterven is voor veel mensen steeds belangrijker. Als NPV blijven we graag aandacht vragen voor het samen dragen van het lijden, naar elkaar omzien en bescherming van het leven van iedereen, ook door de overheid.
Lees meer over voltooid leven en euthanasie
De NPV kan u helpen om een visie te vormen, in gesprek te gaan en keuzes te maken rondom het levenseinde.
Wilt u algemene informatie?
Heeft u een specifieke vraag over een bepaald onderwerp, zoals reanimatie of morfine?
Wilt u uw wil vastleggen?
18 februari 2025
De EO zond op 28 januari het programma Dit is de kwestie uit met als thema ‘Tot de dood ons scheidt’ (bekijk hier de uitzending). Het ging over duo-euthanasie. NPV-directeur Bert-Jan Heusinkveld reageert.
12 februari 2025
Mensen faciliteren in het beëindigen van hun leven is iets zeer ingrijpends. Niet voor niets schrijft de World Medical Association dat euthanasie onder geen enkele mogelijkheid acceptabel is. Niet voor niets is er in Groot-Brittannië veel debat, dwars door levensbeschouwelijke overtuigingen heen, over een wetsvoorstel dat het mogelijk zou maken om aan terminaal zieken hulp bij zelfdoding te verlenen.
18 november 2024
Angst voor de dood, moeilijke vragen over medische behandelingen en onzekerheid rond het stervensproces maakt het voor heel veel mensen moeilijk om over het levenseinde te praten.
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?
