Wat bijzonder als er een kindje op komst is! Natuurlijk hoop je dat je kindje gezond is, maar het is ook mogelijk dat je kindje een aandoening heeft. In 2021 is de 13 wekenecho als nieuwe screening toegevoegd in de reeks onderzoeken die je als zwangere krijgt aangeboden. Wat kun je hiervan denken? En willen jullie deze echo laten maken?
In het kort
[Tekst loopt door onder de afbeelding]
Astrid Bokhorst
Medewerker Advies & Toerusting
Ali van Dijk
Medewerker Advies & Toerusting
Rineke Heij
Medewerker Advies & Toerusting
Susanne Postma
Medewerker Advies & Toerusting
De 13 wekenecho is een vorm van prenatale screening en wordt (sinds september 2021) in het kader van wetenschappelijk onderzoek kosteloos aangeboden aan alle zwangere vrouwen. Uit het wetenschappelijk onderzoek moet blijken hoe zwangere vrouwen en hun partners de 13 wekenecho ervaren, wat de opbrengst is van de 13 wekenecho en welke impact het toevoegen van deze echo heeft op de reguliere geboortezorg.
Het laten uitvoeren van de 13 wekenecho brengt geen risico’s met zich mee en is niet verplicht. De echo vindt plaats tussen de 12e en 14e week van de zwangerschap.
Bij de echo wordt gekeken hoe je kind zich ontwikkelt en of er lichamelijke afwijkingen zijn. Ongeveer de helft van de afwijkingen die te vinden zijn bij de 20 wekenecho kan worden opgespoord bij de 13 wekenecho. Het lijkt erop dat vooral de bijzonder ernstige afwijkingen bij 13 weken al gevonden kunnen worden; voor andere afwijkingen is het nog te vroeg.
Bij de 13 wekenecho worden er geen andere dingen onderzocht ten opzichte van de 20 wekenecho. Het RIVM noemt het voordeel van de 13 wekenecho (ten opzichte van de 20 wekenecho) dat er meer tijd is om na te denken over een abortus en deze abortus eventueel in een vroeger stadium van de zwangerschap kan plaatsvinden.
Er is nog weinig duidelijk over de betrouwbaarheid van de 13 wekenecho. Een vroege studie wijst uit dat 1 op de 100 vrouwen een ongunstige uitslag krijgt. De ernst van deze afwijkingen kan erg verschillen en is vooraf niet altijd goed te bepalen. Maar, in de meeste gevallen is de uitslag van de echo dus geruststellend.
De uitslag kan ook onduidelijk zijn; soms is je kindje niet goed zichtbaar of is niet bekend om welke afwijking het precies gaat. Het komt ook voor dat een afwijking gevonden wordt die in een volgende echo niet meer te zien is. Bij ongeveer 1 à 5 op de 1000 echo’s wordt gedacht dat het kindje een afwijking heeft, terwijl deze die uiteindelijk niet blijkt te hebben.
Wanneer er een indicatie is voor een afwijking, krijg je vervolgonderzoek bij het centrum voor prenatale diagnostiek aangeboden. Klik hier voor meer informatie over prenatale diagnostiek.
Wanneer het bijdraagt aan optimale zorg voor moeder en kind tijdens de zwangerschap en geboorte, kan het op persoonlijk vlak een verantwoorde keuze zijn om deel te nemen aan prenataal onderzoek. Het kan je geruststellen, of juist helpen om je voor te bereiden op de komst van een kindje dat extra zorg nodig heeft of waarvan verwacht wordt dat het komt te overlijden.
Wel is het belangrijk om goed na te denken of je de onderzoeken wilt, want bevindingen kunnen invloed hebben op de beleving van je zwangerschap. Ook kan een ongunstige uitslag een vraag tot abortus met zich meebrengen of tot ingewikkelde vragen leiden.
Daarnaast vinden sommige christenen dat screening zonder medische aanleiding een stap te ver gaat: is alleen al het breed aanbieden van prenataal onderzoek onder andere met de mogelijkheid tot abortus al niet moreel discutabel? Dan accepteer je als samenleving dat de persoonlijke afweging van ouders heel zwaar weegt bij de beslissing over de waarde en de beschermwaardigheid van het leven van een kind. Ten slotte is de persoonlijke vraag voor ouders: is er nog ruimte voor het spontaan ontvangen van nieuw leven uit Gods hand?
Het is belangrijk om te weten dat het niet verplicht is om de 13 wekenecho uit te laten voeren. Je kunt meerdere afwegingen naast elkaar zetten om tot een keuze te komen.
Kijkend naar het grotere maatschappelijke plaatje pleit de NPV voor terughoudendheid in het aanbieden van brede zorg zonder medische noodzaak. Wij zien geen reden om alle zwangere vrouwen een 13 wekenecho aan te bieden. De 13 wekenecho vervangt de 20 wekenecho niet, omdat niet alle aandoeningen bij 13 weken opgespoord kunnen worden. Dit betekent extra onderzoek voor vrouwen en extra maatschappelijke kosten. Ook worden mogelijk meer paren ongerust gemaakt door onterechte of onduidelijke bevindingen. Dit kan grote impact hebben op het beleven van de zwangerschap, zoals ook blijkt uit ervaringen met de 20 wekenecho.
Daarnaast is de NPV kritisch op het doel van prenatale screening, dat bij de 13 wekenecho weer extra onderstreept wordt: prenatale screening is mede gericht op het geven van ‘handelingsopties’ aan ouders, wat betekent dat ouders via prenatale screening informatie toegereikt krijgen die hen helpt om te besluiten of zij een zwangerschap willen voortzetten of afbreken. Een van de belangrijkste redenen om de 13 wekenecho aan te bieden is dat er dan meer tijd is om vervolgonderzoek te doen en om ouders meer denktijd te geven over het voortzetten van de zwangerschap. En ouders die een zwangerschap willen afbreken vanwege een gevonden afwijking, kunnen dat dan eerder doen. Dit doel past niet bij de missie van de NPV: opkomen voor de beschermwaardigheid van het leven.
Lees hier meer over de visie van de NPV op prenataal onderzoek.
De NPV zet zich al ruim veertig jaar in voor de zorg voor het leven. Vanuit christelijk patiëntenperspectief zijn wij dé vraagbaak voor al jullie ethische vragen. Je kunt met deze vragen bij ons terecht voor een deskundig en persoonlijk advies. Wij beschikken over veel inhoudelijke informatie en een uitgebreid netwerk waarmee we jullie van dienst kunnen zijn. Wil je graag met iemand doorpraten over de 13 wekenecho? Neem dan contact op met de NPV-Advieslijn.
Voor deze vragen kunt u contact opnemen met de NPV-Advieslijn, zo nodig 24 uur per dag, 7 dagen per week.
NPV-Advieslijn
28 juni 2023
Op 28 juni vindt er een commissiedebat plaats vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op de agenda staan onder meer het dier als donor, embryokweek en euthanasie bij psychisch lijden. In een schriftelijke bijdrage aan het debat doet de NPV oproepen, namelijk:
25 mei 2022
24 september 2021
De 13 wekenecho leidt niet tot betere zorg voor het ongeboren kind. Hij kan zelfs meer onzekerheid opleveren voor ouders. Reden genoeg om snel te stoppen met het gratis aanbieden van de 13 wekenecho, schreven Yvonne Geuze en Eline Gorter onlangs in het Nederlands Dagblad.
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?
