Tijdens je zwangerschap kun je kiezen voor verschillende onderzoeken van je ongeboren kind. Een van deze screenings is de Niet Invasieve Prenatale test (NIPT). Als je kiest voor de NIPT, kun je voor belangrijke vragen komen te staan. Daarom is het belangrijk om vooraf goed na te denken of je de NIPT wilt of niet.
In het kort
[Tekst loopt door onder de afbeelding]
Astrid Bokhorst
Medewerker Advies & Toerusting
Ali van Dijk
Medewerker Advies & Toerusting
Rineke Heij
Medewerker Advies & Toerusting
Susanne Postma
Medewerker Advies & Toerusting
Bij de NIPT wordt bloed van een zwangere vrouw afgenomen en onderzocht in een laboratorium. Dit bloed vertelt veel over je kind. Dat komt omdat in het bloed van de moeder ook erfelijk materiaal (DNA) van de placenta (moederkoek) aanwezig is. Dit DNA is bijna altijd hetzelfde als het DNA van het ongeboren kind. Met de NIPT wordt gekeken of het kindje een van de volgende drie chromosoomafwijkingen heeft: trisomie 21 (downsyndroom), trisomie 18 (edwardssyndroom) en trisomie 13 (patausyndroom).
De NIPT kan vanaf tien weken zwangerschap gedaan worden. Je krijgt altijd uitslag over de drie aandoeningen. De drie aandoeningen verschillen in ernst, maar edwards- en patausyndroom zijn in het algemeen veel ernstiger dan downsyndroom. Je mag zelf kiezen of je ook nevenbevindingen van de NIPT wil horen. Ook mag je ervoor kiezen de test pas later in de zwangerschap uit te laten voeren.
De NIPT is onderdeel van het landelijk programma van prenatale screening en is beschikbaar voor alle zwangere vrouwen. De NIPT is gratis (sinds 1 april 2023).
De uitslag van de NIPT is na 10 tot 15 dagen bekend. Bij een niet-afwijkende uitslag zijn er geen aanwijzingen dat het kind down-, edwards of patausyndroom heeft. Deze uitslag is erg betrouwbaar. U kunt u dan gerustgesteld voelen.
Het kan ook zo zijn dat de uitslag afwijkend is. De uitslag geeft aan welke van de drie afwijkingen het kind mogelijk heeft. De betrouwbaarheid van deze uitslag verschilt per syndroom.
Voor het downsyndroom en edwardssyndroom geldt: ongeveer 90 van de 100 vrouwen met een ongunstige uitslag, is inderdaad zwanger van een kind met een van deze syndromen.
Voor het patausyndroom is de betrouwbaarheid lager: ongeveer 50 van de 100 vrouwen met een ongunstige uitslag, is inderdaad zwanger van een kind met patausyndroom. De uitslag kan je dus – soms onterecht – bezorgd maken.
Ouders mogen zelf kiezen of zij ook nevenbevindingen van de NIPT willen horen. De betrouwbaarheid van deze nevenbevindingen is laag. Daarnaast is het niet altijd duidelijk in hoeverre deze bevinding ernstig is. Dit alles kan onzekerheid opleveren bij ouders.
Een gunstige uitslag is geen garantie voor een gezond kind: de NIPT spoort niet alle mogelijke afwijkingen op. Ook geeft de NIPT geen volledig uitsluitsel: daarvoor is vervolgonderzoek nodig.
Na een ongunstige uitslag kunnen ouders kiezen om wel of geen vervolgonderzoek te laten doen. De vlokkentest en de vruchtwaterpunctie kunnen de uitslag bevestigen, maar brengen een kleine kans op een miskraam met zich mee (minder dan 0,5 procent). Als blijkt dat een kind daadwerkelijk een aandoening heeft, kunnen ouders kiezen tussen het uitdragen van de zwangerschap en een abortus.
Wanneer het bijdraagt aan optimale zorg voor moeder en kind tijdens de zwangerschap en geboorte, kan het op persoonlijk vlak een verantwoorde keuze zijn om deel te nemen aan prenataal onderzoek. Het kan je geruststellen, of juist helpen om je voor te bereiden op de komst van een kindje dat extra zorg nodig heeft of waarvan verwacht wordt dat het komt te overlijden.
Wel is het belangrijk om goed na te denken of je de onderzoeken wilt, want bevindingen kunnen invloed hebben op de beleving van je zwangerschap. Ook kan een ongunstige uitslag een vraag tot abortus met zich meebrengen. Dit kan tot ingewikkelde vragen leiden. Ook vinden sommige christenen dat screening zonder medische aanleiding een stap te ver gaat: is het verantwoord om mee te doen aan een test die ook als doel heeft om vrouwen de optie te geven tot het afbreken van een zwangerschap?
Daarnaast de persoonlijke vraag voor ouders: is er nog ruimte voor het spontaan ontvangen van nieuw leven uit Gods hand?
Het is belangrijk om te weten dat het niet verplicht is om de NIPT of een vervolgonderzoek uit te voeren. Je kunt meerdere afwegingen naast elkaar zetten om tot een keuze te komen.
Kijkend naar het grotere maatschappelijke plaatje, pleit de NPV voor terughoudendheid in het aanbieden van brede zorg zonder medische noodzaak. Wij zien daarom geen reden om alle zwangere vrouwen de NIPT aan te bieden. Uit onderzoek is namelijk gebleken dat vrouwen in die de NIPT gebruiken, dit meestal doen om te kunnen overwegen of zij de zwangerschap willen afbreken of niet. Ook weten we dat ongeveer 7 op de 10 zwangerschappen waarin downsyndroom prenataal is vastgesteld, wordt beëindigd. De NPV ziet de optie tot zwangerschapsafbreking, maar ook andere negatieve gevolgen, als een grote keerzijde aan prenataal onderzoek. Lees daar meer over op deze pagina.
In 2015 werkte de NPV samen met de organisaties Platform Zorg voor Leven, Downpride, dit Koningskind, Helpende Handen, Op weg met de ander en de RMU Gezondheidszorg en Welzijn aan de actie #Andersnietminder. Met de actie werd aandacht gevraagd voor de plaats van mensen met Downsyndroom in onze samenleving en beoogd te voorkomen dat de NIPT aangeboden zou worden aan alle zwangere vrouwen. Middels een petitie werden 41662 handtekeningen verzameld, die overhandigd werden aan de Vaste Kamercommissie van VWS. Toch kwam in 2017 de NIPT beschikbaar voor alle zwangere vrouwen.
De NPV zet zich al veertig jaar in voor de zorg voor het leven. Vanuit christelijk patiëntenperspectief zijn wij dé vraagbaak voor al uw ethische vragen. U kunt met deze vragen bij ons terecht voor een deskundig en persoonlijk advies. Wij beschikken over veel inhoudelijke informatie en een uitgebreid netwerk waarmee we u van dienst kunnen zijn. Wilt u graag met iemand doorpraten over de NIPT? Neem dan contact op met de NPV-Advieslijn.
Misschien herken jij de volgende vragen wel. Die kun je stellen aan de NPV-Advieslijn. Neem gerust contact met ons op!
28 juni 2023
Op 28 juni vindt er een commissiedebat plaats vanuit het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op de agenda staan onder meer het dier als donor, embryokweek en euthanasie bij psychisch lijden. In een schriftelijke bijdrage aan het debat doet de NPV oproepen, namelijk:
25 mei 2022
10 december 2020
Op 10 december 2020 is het Algemeen overleg zwangerschap & geboorte. De NPV heeft aandacht gevraagd voor doel en noodzaak van prenatale screening.
De NPV is er om u van goede informatie te voorzien. Wilt u ons helpen om daar ook in de toekomst mee door te kunnen gaan?
