16 maart 2016
Er is alle reden toe om de abortuswet te evalueren, betogen Esmé Wiegman-van Meppelen Scheppink en Elise van Hoek-Burgerhart.
Even haalde abortus weer de voorpagina’s (RD 2-3). De SGP gaf TNS NIPO opdracht voor een onafhankelijk onderzoek naar abortus. Draagvlak om de abortuswet af te schaffen is er niet. Een roep om meer openheid en zichtbaarheid is er wel. Het is daarom ook terecht dat de minister als reactie een evaluatie van de abortuswet toezegde.
Het is gangbaar en professioneel om wetgeving te evalueren. De abortuswet bestaat inmiddels 35 jaar en is één keer geëvalueerd. Dit is opmerkelijk, omdat het om een beladen onderwerp gaat. De euthanasiewet wordt bijvoorbeeld iedere vijf jaar geëvalueerd. Daarnaast wordt euthanasie vooraf (door een eigen arts en een tweede controlerende SCEN-arts) en achteraf (door een toetsingscommissie en eventueel het openbaar ministerie) gecontroleerd. Deze afspraken zijn gemaakt om burgers, patiënten en artsen te beschermen.
Gezond
Hoe anders is de abortuspraktijk. Een zwangere vrouw heeft vooraf een bedenktijd van vijf dagen. Achteraf toetst de inspectie bij de abortuskliniek of er een toestemmingsverklaring in haar dossier zat. Dat is alles.
Over de ernst van haar noodsituatie, of deze uitzichtloos of ondraaglijk was, weten we niets. Of met haar de nodige alternatieven besproken zijn, ook niet. Of zij weloverwogen en zonder dwang haar keuze maakte, blijft geheim. Haar arts hoefde niet te overleggen met een collega. Haar dossier komt niet op de tafel van een toetsingscommissie. Bij twijfel over zorgvuldigheid is er geen wetgever die haar arts aanspreekt.
Het is buitengewoon opmerkelijk dat Nederland zo anders omgaat met abortus dan met euthanasie. In België worden de redenen van een vrouw voor haar abortus geregistreerd. In Israël geeft een toetsingscommissie bestaande uit twee artsen en een maatschappelijk werker toestemming aan een zwangere vrouw voor haar abortus.
Natuurlijk kun je kritisch zijn op een wetsevaluatie. Vooral als je veel liever de hele abortuswet ziet verdwijnen. Ook evaluaties kennen hun beperkingen: hoe iemand denkt over een onderwerp, bepaalt de vraagstelling en de interpretatie van de uitkomsten. Dat zie je duidelijk terug bij de evaluatie van de euthanasiewet. Die levert heel veel cijfers op, maar geeft geen antwoord op vragen als: Hoe gezond of schadelijk is het bestaan van euthanasie voor de waarde die wij aan het leven hechten? Hoe gezond of schadelijk is het bestaan van euthanasie voor hoe wij omgaan met lijden? Hoe gezond of schadelijk is de gedachte dat euthanasie een af te dwingen recht is?
Schadelijk
Toch zijn wij blij dat Den Haag zich voorbereidt op een evaluatie van de abortuswet. Wij doen enkele suggesties om te onderzoeken: Zijn de belangen en het recht op bescherming van het ongeboren kind gewaarborgd? Voldoen voorlichting en nazorg? Wat zijn opvattingen over de relatie tussen seksualiteit, anticonceptie en abortus? Hoe gezond of schadelijk is een abortus voor een vrouw?
Wij zien ook uit naar aanbevelingen: Hoe wenselijk is de maatschappelijke trend waarbij alle aandacht uitgaat naar de keuze van de vrouw zonder zicht op de beschermwaardigheid van het ongeboren kind? Hoe wenselijk is het dat besluitvorming en behandeling op dezelfde plek plaatsvinden? Welke maatregelen worden er genomen om abortus terug te dringen?
In een samenleving waar een op de zeven zwangerschappen wordt afgebroken, zijn dit belangrijke vragen. We zien dan ook vol verwachting uit naar deze evaluatie.
Dit artikel verscheen op 15 maart in het Reformatorisch Dagblad.
