Inbreng NPV debat voltooid leven

25 oktober 2016

De Tweede Kamer houdt woensdag 26 oktober 2016 om 10.15 uur een plenair debat over het rapport van de commissie-Schnabel over voltooid leven. Centraal staat de vraag of er nieuwe wetgeving moet komen om hulp bij zelfdoding mogelijk te maken voor (oudere) mensen die graag willen sterven. De NPV stuurde deze brief naar de kamerleden.

‘De reactie van het kabinet op het rapport van de ‘commissie van wijzen’ onder leiding van Paul Schnabel was voor de NPV-Zorg voor het leven een grote verrassing; zowel het moment waarop de reactie verscheen als de inhoud van de reactie. Wij zijn teleurgesteld en verontrust. Op zowel proces als inhoud gaan we in deze brief graag in en we spreken de wens uit dat onze vragen en opmerkingen bijdragen aan de voorbereiding van het Kamerdebat en het debat zelf.

Het gekozen moment

Het rapport van de Commissie Schnabel is in februari verschenen. Het was voor het kabinet niet mogelijk om voor het zomerreces met een reactie te komen. Wat is de reden geweest voor het nu gekozen moment? Een inhoudelijke reden lijkt niet aan de orde te zijn, omdat de inhoudelijke argumenten van de Commissie Schnabel eigenlijk ter zijde worden geschoven. Het kabinet kiest voor autonomie en gaat uit van een behoefte van een grotere en groeiende groep mensen die hun leven als voltooid zouden ervaren, dan de kleine groep die de Commissie Schnabel veronderstelt.

Als er dan toch gewacht moest worden met een kabinetsreactie tot na de zomer, zou langer wachten logischer zijn geweest, bijvoorbeeld tot het moment dat het proefschrift van Els van Wijngaarden over voltooid leven zou verschijnen, waarna de inhoud van het onderzoek nog betrokken had kunnen worden in de kabinetsreactie.

We zijn benieuwd met welke (maatschappelijke) organisaties de beide ministers na verschijning van het rapport contact hebben gehad ter voorbereiding op het uitbrengen van de reactie. Tal van medici en maatschappelijke organisaties hebben hun uiting van verbazing en vragen laten weten in reacties, terwijl een organisatie als de NVVE laat weten al volop bezig te zijn met de voorbereidingen voor een opleiding voor de nieuwe beroepsgroep ‘stervenshulpverleners’ die er zou moeten komen.

Waarom heeft het Kabinet niet gekozen voor een zorgvuldige benadering en afstemming voorafgaand aan een reactie in plaats van de maatschappelijke ‘overval’ die nu plaats heeft gevonden, wat tot grote verontrusting enerzijds, maar ook hoge verwachtingen anderzijds leidt?

Eigenlijk is de grootste vraag waarom het kabinet ervoor gekozen heeft een ‘Commissie van wijzen’ in te stellen, om vervolgens een gemakkelijk en populistisch besluit te nemen. Als je geleerden laat nadenken over voltooid leven, zou je hun adviezen toch serieus moeten nemen?

De inhoud van de reactie

Niet alleen in het gekozen proces is de NPV teleurgesteld, maar vooral ook in de inhoud van de kabinetsreactie. Hoe kunt u dit als bewindvoerders verantwoorden als zorgvuldig bestuur? Hoewel de NPV geen voorstander was en is van de euthanasiewet, konden we ons vinden in de argumenten en aanbevelingen van de Commissie Schnabel om de euthanasiewet niet te verruimen of een 2e wet naast de euthanasiewet op te stellen.

Ook doet de Commissie belangrijke uitspraken over de taak van de overheid. De taak om het leven te beschermen, mag niet verzwakt worden teneinde autonome individuen te faciliteren bij hun doodswens. Zowel vanuit christelijk als liberaal perspectief op de taak van de overheid is het niet passend om met dit kabinetsvoorstel te komen.

Er is de afgelopen dagen ontzettend veel geschreven en gereageerd op het kabinetsvoorstel. Het voert te ver om alle kritische geluiden op te sommen. Hoewel de KNMG nog met een officiële reactie moet komen, hebben verschillende artsen zich al uitgesproken, zoals huisarts Betty Meyboom en specialist ouderengeneeskunde Nienke Nieuwenhuizen in een nummer van Medisch Contact en psychiaters in dagblad Trouw van 21 oktober jl. Alle vragen en argumenten die genoemd worden, verdienen aandacht en antwoord.

De NPV-Zorg voor het leven komt op voor en geeft stem aan die hele grote groep mensen die niet zo mondig is maar zich zorgen maakt of hun kwetsbare leven nog wel veilig is, of ze in hun ouderdom en twijfels over hun bestaan er nog mogen zijn, of de dood hen niet opgedrongen wordt als er de mogelijkheid is voor hulp bij zelfdoding bij voltooid leven. Bij dit ‘overheidsaanbod’ zou het zomaar een groeiende gedachte kunnen zijn dat hulp bij zelfdoding een passende oplossing is bij voltooid leven. In deze bezorgdheid staan wij niet alleen. Het is ook niet slechts ingegeven door onze christelijke uitgangspunten. In 1980 publiceerde de toonaangevende socioloog Norbert Elias zijn boek ‘de eenzaamheid van stervenden in onze tijd’. Hij stelt dat een zwak punt van ontwikkelde samenlevingen is, dat er sprake is van een ‘stilzwijgende verbanning van ouder wordende en stervende mensen uit de gemeenschap der levenden’. Wij roepen u met klem op niet te zwichten voor lobbygroepen maar eerlijk te luisteren naar alle bronnen.

Tenslotte

Als laatste – maar niet onbelangrijke – opmerking willen we de rol van de media noemen. Waar de publieke omroep bij herhaling een eenzijdige boodschap uitzond, namelijk dat het wetsvoorstel positief zou zijn ontvangen, laten diverse podia en opinieleiders hele andere – kritische, afgewogen – reacties horen. De minister president leek dit aan te voelen door inmiddels ook te spreken over een jarenlange, zorgvuldige discussie die nog nodig is om tot een weloverwogen besluit te komen. Waar het gaat om zaken van leven en dood zouden overheid en politiek zeer zorgvuldig te werk moeten gaan.

We spreken nogmaals onze diepe teleurstelling en verontrusting uit over de gang van zaken. Daarom de oproep om niet verder te gaan in het voorgestelde spoor van hulp bij zelfdoding bij voltooid leven, maar enkel de aanbevelingen van de Commissie Schnabel ter harte te nemen. De problematiek van voltooid leven vraagt om hernieuwde zinervaring en niet om levensbeëindiging. Zorg voor levenshulpverleners in plaats van stervenshulpverleners. Benadruk niet alleen dat mensen waardevol zijn tot het einde, maar laat het hen ook ervaren. We wensen u veel wijsheid toe in het belang van de burgers waarvoor u verantwoordelijkheid draagt.’

Inbreng NPV debat voltooid leven