Elise van Hoek
Manager Onderzoek & Beleid
22 juli 2024
Al jaren zijn er mensen die willen dat onze politiek iets doet aan zogenoemde ‘homogenezing’, maar voorstellen daarover haalden nooit de eindstreep. Geen draagvlak, geen urgentie, wat is eigenlijk het probleem? Toch was het in 2021 zover en diende politiek links een initiatiefwet in. Wat volgde was forse kritiek van de Raad van State.
Het voorstel werd een beetje aangepast en net voor de verkiezingen najaar 2023 opnieuw ingediend. Er moet nu doorgepakt worden, is de gedachte van VVD, D66, GL/PvdA, PvdD en SP. Zij vinden dat het strafbaar moet worden als omstanders ‘onderdrukkende’ invloed uitoefenen op iemands seksuele gerichtheid of genderidentiteit. Dit zou vooral onder sociale of religieuze druk gebeuren. De politici baseren zich op de idee dat er electroshocks en homeopathie worden aangeboden om iemands seksuele gerichtheid te beïnvloeden. Daarnaast gaat het wetsvoorstel ook over basale zaken als gesprekken, praattherapieën en gebed.
De mens als beeld van God
Wat opvalt, is dat het niet alleen gaat over seksuele gerichtheid, maar ook over genderidentiteit. Dat zijn twee verschillende dingen. Het eerste is op wie je verliefd wordt, het tweede welke gevoelens je over je lichaam hebt. De toenemende maatschappelijke discussie over genderidentiteit raakt aan een heel principieel uitgangspunt van het werk van de NPV, namelijk dat de mens –man en vrouw– geschapen is naar Gods beeld en naar Zijn gelijkenis (Genesis 1:26 en 27). Dit vormt de basis onder een Bijbels mensbeeld. Dit is een heel belangrijke grond voor het formuleren van christelijke principes voor medische ethiek. Waar zouden we anders ons werk op stoelen?
Verwarring over genderidentiteit
Maar wat is genderidentiteit en wat zijn strafbare zaken in een gesprek? Over genderidentiteit zien we opmerkelijke dingen: steeds meer jongeren hebben daar vragen over. Genderdysforie (aanhoudende onvrede over je eigen geslacht) kan al op jonge leeftijd voorkomen. Bij de meeste kinderen verdwijnt deze onvrede echter. Ook recent onderzoek uit het UMCG toont aan dat vragen over gender vaak verdwijnen. Blijft staan dat we in onze samenleving een toegenomen twijfel zien over geslacht en een toename van eigen gekozen identiteiten. Meerdere deskundigen hebben inmiddels publiek hun zorgen geuit over de toegenomen vraag naar transgenderzorg onder jongeren. Welk probleem zijn we nu eigenlijk aan het bestrijden? Of zijn we een groot nieuw probleem aan het maken?
Cel of boete
Niemand weet of conversiepraktijken rond seksuele gerichtheid en genderidentiteit bestaan in Nederland en zo ja, hoe groot de omvang is. In het wetsvoorstel wordt ook geen eenduidige definitie gegeven wat een conversiehandeling is. Volgens het onderzoek ”Voor de verandering” van Bureau Beke en Ateno, dat onder dit wetsvoorstel ligt, zijn over de omvang “geen betrouwbare uitspraken mogelijk”.
Conversiepraktijken moeten strafbaar worden bij minderjarigen „die in de uitoefening van een ambt, beroep of bedrijf of in verband van een organisatie zijn verricht”. Daarnaast gaat het om praktijken bij kwetsbare meerderjarigen waarbij de verdachte zijn machtspositie zou misbruiken. Verdachten riskeren volgens het voorstel maximaal een jaar cel of een boete tot 22.500 euro. Bij herhaling kan dit oplopen en kan betrokkene uit zijn beroep worden gezet. Het idee voor deze wetgeving komt niet op uit de Nederlandse praktijk, maar is onderdeel van doelen van de EU en de VN, om elke barrière voor het beleven van de persoonlijke identiteit uit de weg te ruimen.
Overbodig en gevaarlijk
Wetenschappers die op verzoek van de politiek deze wet beoordeelden kleurden het voorstel rood met verbeterpunten. Het wetsvoorstel definieert de problemen en behandeling onvoldoende. Maar nog belangrijker: het raakt fundamentele vrijheden (zowel in de persoonlijke sfeer als in de beroepsuitoefening) om, in dit geval, vast te houden aan de binaire werkelijkheid van man en vrouw. Is een gesprek nog wel mogelijk wanneer iemand hulp zoekt bij het vrede vinden met het eigen geslacht? Mede door de ernst van de strafmaat (boete, gevangenisstraf) komen opvattingen die in de ogen van de politieke indieners afwijkend zijn, onder sterke druk te staan. Dus ook voor christenen die vast willen houden aan de mens als beeld van God, mannelijk en vrouwelijk. Daarom rest ons niets anders onze energie aan te wenden deze wet te blokkeren en te voorkomen dat deze werkelijkheid wordt.
