Anticonceptie

Anticonceptie. Het woord zegt het al: het is het tegengaan van de conceptie. De conceptie is de samensmelting van een eicel en een zaadcel. Anticonceptie wordt dus gebruikt om een zwangerschap te voorkomen. Er zijn verschillende soorten anticonceptie.


In het kort 

  • Er zijn verschillende soorten anticonceptie: hormonaal en niet-hormonaal.
  • Er zijn verschillende argumenten om wel of niet voor anticonceptie te kiezen.
  • Op deze pagina vind je vooral veel algemene informatie over hoe anticonceptie werkt en over verschillende opvattingen over het gebruik ervan. Wil je meer informatie lezen of wil je hulp bij het maken van een overwogen keuze over het gebruik van anticonceptie? Maak dan de NPV-keuzehulp ‘Gezinsvorming en anticonceptie’.
  • Heb je behoefte aan een lezing, toerusting of extra leesmateriaal over dit onderwerp? Ga naar de NPV-Academie!

[Tekst loopt door onder de afbeelding]

Anticonceptie

Informatie

Wat is anticonceptie en hoe werkt het?

Anticonceptie (we noemen dit soms ook wel voorbehoedsmiddelen) kan een zwangerschap voorkomen. Anticonceptiemiddelen werken verschillend. Er zijn middelen met hormonen en middelen zonder hormonen. Hormonen komen in je bloed terecht. Middelen zonder hormonen hebben minder invloed op je lichaamsprocessen.

Middelen zonder hormonen

Je kunt als stel kiezen voor natuurlijke anticonceptie. Bij deze vorm wordt er gekeken naar de vruchtbare dagen van de vrouw. Op deze dagen kiezen jullie dan voor onthouding van gemeenschap. Als vrouw moet je daarvoor je cyclus goed kennen. Hiervoor zijn verschillende hulpmiddelen en cursussen beschikbaar.
Er zijn ook andere niet-hormonale methodes voor anticonceptie. Denk aan het gebruik van een condoom (barrière-opwerpende methode) of sterilisatie (chirurgische methode). Hiermee voorkom je dat de zaadcel de eicel kan bereiken.

Middelen met hormonen

Er bestaan veel anticonceptiemiddelen die hormonaal zijn. Hormonale middelen zijn er voor de vrouw. Hormonale middelen hebben verschillende werkingen:

  • Ze kunnen de eisprong voorkomen;
  • Het slijm in de baarmoedermond wordt dikker;
  • De vorming van baarmoederslijmvlies wordt geremd.

Door het voorkomen van de eisprong en de verdikking van het slijm kunnen zaadcellen een eicel niet bereiken. Er vindt dan geen bevruchting plaats. Omdat er ook minder baarmoederslijmvlies is, kan een eventueel bevruchte eicel niet innestelen.
De kans dat een eicel bevrucht raakt bij gebruik van hormonale anticonceptie is (heel) klein. Maar: volledig uitsluiten kun je het niet. Hoe betrouwbaar een middel is, hangt vaak samen met hoe regelmatig en zorgvuldig je het gebruikt.
Het bekendste voorbeeld van hormonale middelen is de pil.

Spiraaltjes

Spiraaltjes worden in de baarmoeder geplaatst.
Het mirenaspiraaltje geeft hormonen af in de baarmoeder. Het zorgt voor verdikking van slijm in de baarmoedermond, waardoor zaadcellen moeilijker de eicel kunnen bereiken. Daarnaast zorgt het mirenaspiraaltje ervoor dat zaadcellen slechter functioneren. De eisprong wordt er deels mee geremd. Zo wordt de kans op bevruchting verkleind. Omdat ook de groei van het baarmoederslijmvlies wordt geremd, kan een eventueel bevruchte eicel toch niet innestelen.
Het koperspiraaltje geeft koperionen af in de baarmoeder. Door de koperionen worden de zaadcellen beschadigd. Zo kunnen zaadcel en eicel niet samensmelten. Daarnaast voorkomt het koperspiraaltje ook de innesteling van een eicel die toch bevrucht is.
Als een eicel bevrucht is, kunnen we trouwens niet meer spreken van anticonceptie, omdat de bevruchting (conceptie) al heeft plaatsgevonden. We spreken dan van nidatieremming. Dit betekent dat de bevruchte eicel niet kan innestelen, waardoor het prille leven afsterft.

Noodanticonceptie en de morning-afterpil

Als er gemeenschap is geweest en er is geen gebruik gemaakt van anticonceptie of de anticonceptie werkte niet, dan kan er gekozen worden voor noodanticonceptie.
Een bekend voorbeeld van noodanticonceptie is de morning-afterpil. De morning-afterpil kan op twee manieren werken:

  • Als er nog geen eisprong is geweest: door de hormonen in deze pil wordt geprobeerd de eisprong uit te stellen om zo een bevruchting te voorkomen.
  • Als er al een bevruchting heeft plaatsgevonden: door de hormonen in deze pil verandert het baarmoederslijmvlies en kan een bevruchte eicel niet innestelen.

Als noodanticonceptie kan ook voor een koperspiraaltje worden gekozen. Het koperspiraaltje beschadigt zaadcellen op zo’n manier dat ze de eicel niet kunnen bereiken. Maar als noodanticonceptie werkt dit spiraal voor een belangrijk deel ook doordat het voorkomt dat een eventueel bevruchte eicel zich innestelt. Het koperspiraaltje wordt dan namelijk pas na de geslachtsgemeenschap geplaatst, waardoor zaadcellen al een eicel bereikt kunnen hebben.

Opvattingen

Persoonlijke verantwoordelijkheid in gezinsvorming

De Bijbel vertelt ons: het ontvangen van kinderen is een zegen en een opdracht van God. Persoonlijke verantwoordelijkheid in gezinsvorming heeft daarin voluit een plek.
Welke keuzes maak je over gezinsvorming? Christelijke stellen doen dat op verschillende manieren. Sommige mensen wijzen elke vorm van gezinsplanning af. God bestuurt óf en hoeveel kinderen je krijgt, zeggen zij. Andere mensen vinden dat je in bepaalde situaties wél voor anticonceptie kunt kiezen.
In de keuzehulp ‘Gezinsvorming en anticonceptie’ bespreken we de verschillende argumenten uitgebreid en komen er ook verschillende stellen aan het woord. Meer weten over de keuzehulp? Klik dan hier.

Bescherming van ongeboren leven

De bescherming van het ongeboren leven staat voorop. Nieuw leven ontstaat op het moment dat eicel en zaadcel samensmelten, de conceptie dus. De innesteling in de baarmoeder komt pas daarna. Middelen die (mede) tot doel hebben de innesteling te voorkomen, zijn daarmee gericht op het vernietigen van heel pril, nieuw leven.
De NPV raadt de middelen waarvan de werking gebaseerd is op het principe om innesteling te voorkomen, daarom af. Maar persoonlijke situaties vragen soms maatwerk. Voor meedenken hierover kun je contact opnemen met de NPV-Advieslijn.

Opvattingen

Niet-natuurlijke middelen gebruiken

De afweging of je wel of niet gebruikmaakt van niet-natuurlijke middelen, is persoonlijk. We zetten hier wat overwegingen op een rij. Wil je hier meer over weten? Bekijk dan de keuzehulp ‘Gezinsvorming en anticonceptie’.

Natuurlijke middelen 

  • Je hoeft geen hormonen of condooms te gebruiken.
  • Je gaat uit van de natuurlijke cyclus die in de schepping is gegeven.
  • Het vraagt respect van man en vrouw naar elkaar toe. Beiden dragen verantwoordelijkheid voor het omgaan met seksualiteit en vruchtbaarheid.
  • Het vraagt inspanning van de vrouw om haar eigen cyclus te leren kennen.
  • Er is een kans dat de vruchtbare dagen van de vrouw niet goed worden herkend. De kans op een zwangerschap is dan groter dan bij bepaalde niet-natuurlijke middelen.

Niet-natuurlijke middelen 

  • De betrouwbaarheid van niet-natuurlijke middelen is vaak hoog.
  • Een nadeel van middelen met hormonen is dat ze een grote invloed hebben op je lichaam.

Hulpaanbod

De NPV zet zich al meer dan veertig jaar in voor de zorg voor het leven. We helpen je graag! Dat kan bijvoorbeeld op de volgende manieren:

"Er werd écht meegedacht met onze situatie. Heel fijn!"

Je hebt na het lezen van deze pagina misschien nog wel vragen over jouw persoonlijke situatie. Bijvoorbeeld:

  • Is het gebruik van het Mirenaspiraaltje in mijn situatie verantwoord?
  • Wij denken na over anticonceptie en hebben vragen over de ethische kanten ervan. Waar kunnen we die stellen?
  • Wij (40+) denken na over definitieve maatregelen, zoals sterilisatie. Hoe moet je daar tegenaan kijken?
  • Is gezinsplanning voor ons een Bijbels verantwoorde keuze?

Deze vragen kun je stellen aan de NPV-Advieslijn. Jouw persoonlijke situatie staat dan centraal. Wil je jezelf eerst nog meer inlezen? Kijk dan onder het kopje ‘Meer weten’.

NPV-Advieslijn

Gerelateerde nieuwsberichten

NPV-onderzoek: ‘Vruchtbaarheid, anticonceptie en zwangerschap: hoe ga jij hiermee om?’

01 juli 2021

NPV-onderzoek: ‘Vruchtbaarheid, anticonceptie en zwangerschap: hoe ga jij hiermee om?’

Het onderzoek waar op deze pagina uitleg over wordt gegeven, is inmiddels afgerond.

klik hier om de resultaten van het onderzoek te bekijken.

Gratis anticonceptie is zoethoudertje

21 maart 2020

Gratis anticonceptie is zoethoudertje

Anticonceptie in het basispakket dient niet het belang van de vrouw. Effectiever is kinderen vanaf jonge leeftijd goede waarden over seksualiteit te leren …

Meer anticonceptie leidt niet tot minder abortussen

15 juni 2017

Meer anticonceptie leidt niet tot minder abortussen

Opmerkelijke conclusie uit Brits onderzoek naar tienerzwangerschappen